Co to jest Zespół Wstrząsu Toksycznego (TSS), kiedy występuje i jakie są objawy?

TSS (ang. toxic shock syndrome), czyli zespół wstrząsu toksycznego pojawia się rzadko. Jednak nie warto bagatelizować tej niebezpiecznego choroby. Warto wiedzieć kiedy występuje, jakie są jej objawy i co należy robić w przypadku zachorowania.  

Co to jest zespół wstrząsu toksycznego?

W organizmie ludzkim znajdują się liczne kolonie bakterii. Niektóre z nich pełnią pożyteczne funkcje i wchodzą w skład naturalnej flory bakteryjnej. Natomiast inne mogą sprawiać zagrożenie, jeśli ich liczebność osiągnie wyższy poziom niż dopuszczalny dla bezpieczeństwa człowieka. W tym przypadku wywołują objawy chorobowe.  

Zespół wstrząsu toksycznego jest silnym zatruciem organizmu. Powstaje w wyniku nadmiernego namnożenia się w organizmie bakterii gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus). Bakteria wytwarza toksynę TSST-1, będącą bezpośrednią przyczyną wystąpienia TSS. Najczęściej do rozwoju choroby dochodzi, gdy organizm nie produkuje wystarczającej liczby chroniących przed działaniem toksyn przeciwciał. W grupie ryzyka znajdują się osoby z osłabionym lub nierozwiniętym układem odpornościowym np. dzieci i młodzież.  

Kiedy występuje zespół wstrząsu toksycznego?

Najczęściej, bo w ponad połowie przypadków, wystąpienie TSS jest związane ze stosowaniem tamponów dopochwowych podczas menstruacji. Zachorowanie na zespół wstrząsu toksycznego jest również możliwe u osób korzystających z kubeczków menstruacyjnych. W trakcie miesiączki można zaobserwować nieznaczne obniżenie odporności organizmu. Tampon gromadzi w sobie krew, która staje się pożywką dla kolonizujących okolice intymne bakterii gronkowca. Namnażanie się bakterii prowadzi do produkcji toksyn i rozwoju TSS.  

Do przyczyn wystąpienia zespołu wstrząsu toksycznego zalicza się również korzystanie z mechanicznych środków antykoncepcyjnych jak wkładki wewnątrzmaciczne. TSS może się również pojawić podczas połogu, po poronieniu oraz być powikłaniem po zabiegu ginekologicznym.   Jednak możliwość zachorowania na zespół wstrząsu toksycznego nie dotyczy jedynie osób menstruujących.

Druga postać TSS występuje w wyniku zakażenia paciorkowcem albo gronkowcem. Może do niego dojść poprzez uszkodzenie błon śluzowych lub skóry np. jako następstwo zanieczyszczenia rozległej rany, odparzenia, odmrożenia, pogryzienia przez zwierzę.  

Objawy zespołu wstrząsu toksycznego

Wstrząs to naturalna reakcja, podczas której organizm broni się przed zagrożeniem. W początkowej fazie TSS pojawiają się stosunkowo łagodne objawy. Występuje pogorszenie ogólnego samopoczucia, poczucie osłabienia, bóle mięśni i głowy.

Można zaobserwować także delikatne podwyższenie temperatury ciała, które gwałtownie przeradza się w wysoką gorączkę (ok. 40 stopni Celsjusza). W organizmie rozwija się tzw. wstrząs septyczny – obecne w krwi toksyny powodują obniżenie jej ciśnienia, a akcja serca przyśpiesza. W tym przypadku należy jak najszybciej udać się do szpitala.  

Osoba doświadczająca zespołu wstrząsu toksycznego staje się zdezorientowana. Pojawia się senność, a nawet utrata przytomności. Zostaje zaburzona praca wielu narządów wewnętrznych m.in. nerek, wątroby czy serca. Występują wymioty i biegunka. Pojawiają się również problemy z oddychaniem, a oddech najczęściej jest spłycony i przyśpieszony.  

W ciągu kolejnych 3 dni na skórze można zaobserwować drobną czerwoną wysypkę. Jest ona szczególnie widoczna w zgięciach łokciowych i kolanowych. Do innych objawów zalicza się wystąpienie zapalenie gardła i spojówek czy zaczerwienienie błon śluzowych pochwy.   W końcowej gazie TSS skóra na dłoniach, stopach i okolicach intymnych ulega złuszczaniu, co wywołuje świąd.  

Co należy robić w przypadku zachorowania na zespół wstrząsu toksycznego?

Przede wszystkim zaraz po wystąpieniu niepokojących objawów należy udać się do szpitala po specjalistyczną pomoc. W przypadku TSS spowodowanego tamponem czy kubeczkiem menstruacyjnych trzeba natychmiast usunąć powodujące zakażenie ciało obce.  

W szpitalu lekarz wykona posiewy krwi, które pozwolą na identyfikację odpowiedzialnej za chorobę toksyny. Następnie należy przystąpić do eliminacji zagrażającego drobnoustroju. Metody leczenia oraz czas hospitalizacji zostają dobrane od stanu pacjenta.   Podstawową formą leczenia jest zastosowanie antybiotyków, a ciężkie przypadki wymagają zastosowania immunoglobin, czyli neutralizujących działanie toksyn przeciwciał.  

Trzeba również pamiętać o odpowiedniej profilaktyce, żeby nie dopuścić do wystąpienia zespołu wstrząsu toksycznego. Warto zwracać uwagę na odpowiednią higienę miejsc intymnych. Tampony oraz kubeczki menstruacyjne powinny być często opróżniane i zakładane w czystych i bezpiecznych warunkach. Dobrze również dbać o ogólny poziom zdrowia, co pozwoli uniknąć obniżenia odporności.

Przeczytaj także:

Test owulacyjny wielokrotnego użytku do wyznaczania dni płodnych i niepłodnych na podstawie kropli śliny.

Kubeczek menstruacyjny PREMIUM Beppy Cup ze specjalnym kołnierzem zabezpieczającym przed wyciekaniem krwi miesiączkowej.